Alerji testleri, kişinin vücudunun belirli alerjenlere nasıl tepki verdiğini anlamak için önemli araçlardır. Sağlık, alerji testleri sayesinde daha yakından izlenebilir ve kişiselleştirilmiş bir yaklaşımla ele alınabilir. Alerji testi, alerjenlere karşı vücudun tepkilerini belirleme ve hastanın sağlık durumunu değerlendirme sürecinin önemli bir parçasıdır. İşte, hastanede gerçekleştirilen alerji testinin temel aşamaları:
Alerji Testi Neden Yapılır:
Olası alerjenler ile temasa geçen kişilerde rahatsız edici semptomların belirmesi alerji testi yapılmasını gerektirebilir. Bununla birlikte anafilaksi vakalarında alerji testi öncelikle kontrol edilmesi gereken bir konudur. Anafilaksi tablosu ürtiker (kurdeşen), nefes almakta zorluk, anaflaktik şok vb. yaşamı tehdit eden durumlar ile sonuçlanabilir.
Bu nedenle vücudun aşırı tepkisinin herhangi bir alerjen maddeden kaynaklanıp kaynaklanmadığı test edilir. Ayrıca astımı olan bireylere de sıklıkla alerji testi uygulanabilir. Astım krizine yol açabilen veya semptomları kötüleştiren alerjenler mevcut olabilir.
Test sonucunda elde edilen bilgiler alerjen maddenin belirlenmesini ilaç ve aşı (immünoterapi) tedavilerinin kararlaştırılmasını sağlayabilir. Besin alerjilerinin tedavi planı eliminasyon diyeti veya kısıtlı beslenme şeklinde yürütülebilir.
Bunun haricinde çevresel koşullar ile alerjik reaksiyonlar oluşturan etkenlerden korunma yöntemleri uygulanabilir. Alerji testleri her yaş grubuna uygulanabilir ancak bazı durumlarda cilt testleri önerilmeyebilir.
Alerji testi nasıl yapılır:
Yaygın olarak uygulanan deri prick testinde ön kol veya sırtta küçük kümeler halinde damlalar damlatılır ve iğneler yardımıyla cilde delikler açılır. Cilde nüfuz eden alerjen damlalar vücutta alerjik reaksiyona neden olduğunda bölge kabarır ve kaşınır. Deri içi testinde alerjen damlalar direkt olarak cilt içine uygulanır ve reaksiyon olup olmadığı kontrol edilir. Yama testi sıklıkla sırtta uygulanan bir testtir ve alerjen damlaların yama yapılması ile uygulanır. Kan alerji testlerinde ise alerjik yangının oluşmasına neden olan IgE antikorlarının ölçülmesi sağlanır.
Deri Alerji Testi Nedir:
Prick testi: Deri delme testi olarak da bilinir. Test çoğunlukla ön kolun iç yüzüne veya sırt bölgesine uygulanır. Deriye belirli aralıklar bırakılarak alerjenler damlatılır. Bununla birlikte alerjen maddenin cilde girmesine yardımcı olması amacıyla küçük iğneler yardımıyla ciltte delikler açılır. Prick testi yaklaşık 20 dakikada sonuç verir. Kaşıntı ve şişlik bir ila iki saat içinde kendiliğinden kaybolur. Savunma sistemi alerjene tepki verirse o maddeye ait bölge şişer, kaşınır ve kızarır. Ayrıca çağı büyüyen şişlikler karşılaştırılır. Bu belirtiler karşılaştırıldığında testin pozitifliğine karar verilir. Deri prick testinden önce yaklaşık bir hafta boyunca antihistaminik etkili ilaçlar kullanılmamalıdır.
İntradermal test: Deri içi testi olarak da adlandırılır. Deri prick testi ile sonuç alamayan kişilerde kullanılır. Böcek sokmaları, antibiyotik ilaçlar ve solunan maddelere karşı alerji olup olmadığını tespit edebilir. Cildin dış tabakasına alerjen maddenin enjekte edilmesi ve yaklaşık 20 dakika sonra şişlik, kızarıklık oluşması gözlemlenir. Test sonucunun negatif olması bireyde alerji olmadığı anlamına gelir.
Yama testi: Cilde özellikle de sırta uygulanan bir testtir. Alerjen maddeler cilde aralıklı olarak damlatılır ve üzeri bandajla kapatılır. Alerjen madde ve bandaj 48 saat boyunca vücutta kalır. Bandaj çıkarıldıktan 15-60 dakika içinde cilt değerlendirilir. Genellikle maddelerin cilde teması ve besin alerjilerinin varlığı araştırılır.
Alerji testleri güvenilirdir ve komplikasyon geliştirme riski nadirdir. Çocuklara ve yetişkinlere uygulanabilir. Ancak hangi yöntemin kullanılacağına karar vermek için mutlaka doktora danışılmalıdır .
Kan Alerji Testi Nedir:
Kan alerji testi kan örneklerinin alınması ve laboratuvarda incelenmesi sonucu alerjinin belirlenmesini sağlayabilir. Bu testler cilt alerji testlerinin yapılamadığı durumlarda, şiddetli atopik dermatit (egzama) vakalarında ve antihistaminik ilaç kullanımı durumunda uygulanır. Test laboratuvarda kan örneğine alerjen madde eklenmesi ve IgE antikorlarının izlenmesini içerir.
Yüksek IgE seviyeleri enfeksiyonlar, egzama vb. tıbbi sorunlardan kaynaklanabilir. Bu nedenle semptomların alerjiye bağlı olduğu kanıtlanamayabilir ve test rutin olarak önerilmez. Aynı zamanda her alerjen spesifik olarak test edildiğinden hedef alerjen test edilmemiş olabilir.
IgE testi uygulanan kişilerde sonuçlar hastanın geçmişi ve klinik muayenesi ile birlikte değerlendirilir.
Kan testi dokulara bağlı IgE ve mast hücrelerini ölçemediğinden bireyler hala anafilaksi riski altında olabilir. Dolayısıyla yalnızca IgE seviyeleri ile kesin teşhis konulamaz. Ayrıca yüksek IgE seviyeleri reaksiyonun ciddiyeti ile ilişkili değildir. Kan alerji testi daha uzun sürede sonuç verir ve hatalı sonuçlar ortaya çıkabilir. Kan testleri komplikasyon olarak iğne izinde ağrı ve kanama gösterebilir.