Mikail KARAMAN/ANKARA, (DHA)- DIŞİŞLERİ Bakanı Hakan Fidan, "Trump, Rusya ile ilişkileri geliştirmek ya da mevcut sorunları çözmek isterse, Ukrayna meselesini de uygun şekilde çözmenin bir yolunu bulması gerekecek. Rusya-Ukrayna konusunda ilgili tarafların görüşmeleri hala sürüyor. Meselenin çözümü konusunda net bir zaman öngörüsünde bulunamayacağım" dedi.
Bakan Fidan, Güney Afrika Cumhuriyeti'nin ev sahipliğinde Johannesburg'da katıldığı G20 Dışişleri Bakanları toplantısı marjında ABD merkezli haber kuruluşu Bloomberg televizyonuna değerlendirmelerde bulundu. Bakan Fidan, G20'nin öneminin, küresel mevcut sorunlara giderek daha fazla anlam kazandırdığını kaydederek, bunun başında çok taraflılık ile tek taraflılık arasındaki fark, uluslararası sistemin reformu ve jeo-ekonomik meselelerin jeostratejik ve jeopolitik meselelerle nasıl ilişkilendirileceği gibi konuların yer aldığını aktardı. Dışişleri Bakanı Fidan, "Bence en azından ana meseleleri tanımlama ve bunlar üzerine tartışma noktasında bazı olumlu sonuçlar alıyoruz. Ancak bu cevapları uygulamaya koymak ve somut, pratik eylemlere dönüştürmek konusunda sorunlar yaşıyoruz" iye konuştu.
'TRUMP, SAVAŞIN DURMASINI İSTEMEKTE HAKLI'
Bakan Fidan, Rusya-Ukrayna savaşı konusunda, "Şu an ilgili taraflar tarafından bir plan yapıldığını anlıyoruz. Biz de Türkiye olarak birkaç yıl önce yaptığımız gibi, tartışmaya kendi katkımızı yapmaya çalışıyoruz. Yine de bekliyoruz ve tüm bu tartışmaların ardından ne tür bir planın ortaya çıkacağını göreceğiz" dedi.
ABD Başkanı Donald Trump'ın birçok kez 'derhal ateşkes' görmek istediğini dile getirdiğini hatırlatan Fidan, Trump'ın bir siyasi lider olarak isteğini ifade ettiğini ve önemli bir noktaya değindiğini söyledi. Fidan, "Modern zamanlarda, insanlık bu denli can kaybına ve yıkıma izin veriyor. Sayın Trump, savaşın durmasını istemekte haklı, ancak bunu gerçekten nasıl gerçekleştireceğiz, nasıl durduracağız? İnsanların şu anda üzerinde çalıştığı bir diğer soru da bu" diye konuştu.
'BAZI AVRUPALI LİDERLER TRUMP'LA GÖRÜŞECEKLER'
Amerika Başkanı Trump'ın ateşkes çağrısının Avrupa için çarpıcı bir gelişme olduğunu kaydeden Bakan Fidan, "Bu gelişme pek çok Avrupalı ortağımızı biraz endişeli bir durumda bıraktı. Çünkü Ukrayna savaşının başından bu yana öncelikle Biden yönetimiyle bir plan üzerinde çalışıyorlardı. Şimdi de Trump ve yönetimi farklı bir plan öneriyor. O nedenle çok fazla yeniden düzenlenmenin ve görüşmelerin yapılması gerektiğini düşünüyorum. Avrupalı dostlarımız kendi aralarında görüşmelere başladı ve NATO kapsamında da görüşmeler var. İki taraf da kendi görüşlerini oluşturdukları zaman birbiriyle görüşmeye başlayacak. Anladığım kadarıyla bazı Avrupalı liderler, Fransa Cumhurbaşkanı Macron ve İngiltere Başbakanı Starmer gibi Washington'a gidecek ve Başkan Trump ile görüşecek. Washington'a gidecekler ve bu konuları görüşecekler" dedi.
'BU KONUDA ENDİŞELİYİM'
Bu durumun Avrupa'nın zayıflamasına neden olup olamayacağına ilişkin soruya Fidan, bu konuda endişeli olduğuna işaret ederek, Avrupa'nın tarihi olarak ABD'ye büyük bir bağımlılık geliştirdiğini ifade etti. Fidan, "Pek çok Avrupalı, sahip oldukları ya da yaşadıkları her şeyin kendi eserleri olduğunu düşünmeye başladı. Aslında bunun arkasında uzun bir süre büyük bir bağımlılık yatıyordu. Bence bu kriz, Avrupalı dostlarımız için de büyük bir fırsat sunabilir. Çok stratejik alanlarda ABD'ye bağımlılığın azaltılmasının onları ve hepimizi ekonomik ve jeopolitik krizler karşısında daha dayanıklı hale getireceğini düşünüyorum" diye konuştu.
'ÇOK BÜYÜK BİR ANLAM İFADE EDİYOR'
ABD'nin Rusya-Ukrayna Savaşı meselesini diğer ABD-Rusya ilişkilerinden ayırmaya çalışmasının başka bir mesele olduğunu kaydeden Fidan, "Bu, iki yol olabileceği anlamına geliyor. Bir yolda Rusya-Ukrayna Savaşı'nın nasıl durdurulabileceği ve 2'nci yolda da Rusya ile ABD arasında var olan zorlukların ve sorunların üstesinden nasıl gelinebileceği üzerine çalışabilirler. Ancak sorunun çoğunluğu savaşın başlamasının hemen ardından ortaya çıktı. Bu nedenle iki yolun birbiriyle büyük ölçüde bağlantılı olduğunu düşünüyorum. En sonunda Trump, Rusya ile ilişkileri geliştirmek ya da mevcut sorunları çözmek isterse, Ukrayna meselesini de uygun şekilde çözmenin bir yolunu bulması gerekecek. Rusya-Ukrayna konusunda ilgili tarafların görüşmeleri hala sürüyor. Meselenin çözümü konusunda net bir zaman öngörüsünde bulunamayacağım" ifadelerini kullandı.
Fidan ayrıca Trump'ın Rusya-Ukrayna Savaşı'nı durdurma konusunda çok istekli olduğuna dikkat çekerek, çoktan Rusya ile birebir görüşmelere başladıklarını ve bunun çok büyük anlam ifade ettiğini söyledi.
'UKRAYNALILAR İÇİN GÜVENLİK GARANTİSİ SAĞLANMASININ BİR YOLU, NATO ÜYELİĞİ'
Ukrayna'nın olası NATO üyeliğine ilişkin Fidan, bu konuyu Avrupalı ortakları ve Ukraynalı dostları ile görüştüklerini belirterek, Ukrayna'nın sadece NATO üyesi olma uğruna değil, ülkesinin güvenliğini garanti altına almak için de bunu talep ettiğinin anlaşılması gerektiğini vurguladı. Fidan, Ukrayna'nın ateşkes ya da barış anlaşması sağlaması için bazı güvenlik garantilerine ihtiyaç duyduğuna işaret ederek, "Savaş tekrar başlarsa, onlar için güvenlik garantisi ne olacak? Ukrayna bunu talep ediyor. Şu anda müzakerelerde görüşülen konuların başında savaşın yeniden başlamamasını sağlayacak güvenlik garantisi geliyor. Temas hatları boyunca konuşlanacak büyük bir uluslararası koalisyon oluşturulmayacaksa, Ukraynalılar için güvenlik garantisi sağlanmasının bir yolu, NATO üyeliği veya Rusların güvenlik garantileri için farklı fikirleri olabilir. Alternatif senaryolarda görüştüğümüz konular bunlar" diye konuştu.
'BÜYÜK BİR MÜSLÜMAN ÜLKEYİ ARALARINA ALMAYI REDDEDİYORLAR'
Fidan, Türkiye'nin Avrupa Birliği'nin ortak pazarına dahil olmayı hedeflediğini dile getirerek, "Maalesef, Avrupalılar aynı şekilde düşünmüyor. Çünkü uluslar üstü bir medeniyet olmayı başardılar ama medeniyetler üstü olmayı başaramadılar. Büyük bir Müslüman ülkeyi aralarına almayı reddediyorlar. Bu gerçek ışığında, diğer ekonomik platformlara, BRICS gibi diğer ekonomik iş birliği platformlarına ne tür değerlere sahip olduklarını, avantajlarının neler olduğunu, ne tür bir kurumsal mekanizmaya sahip olduklarını ya da olmadıklarını görmek için bakmaya başladık. Dolayısıyla ilgileniyoruz ancak henüz bize bir üyelik teklif edilmedi" dedi.
'ORTA DOĞU, BU KADERİ YAŞAMAK ZORUNDA DEĞİL'
Irak, Suriye, Kuzey Afrika, Yemen, Lübnan, Gazze ve Filistin'de yaşananların bölgeyi mahvettiğini vurgulayan Fidan, Orta Doğu'nun bu kaderi yaşamak zorunda olmadığını ifade ederek, "Dolayısıyla bu sorunları farklı derecelerde ele almak için bilinçli olarak bir ara buluculuk programı geliştiriyoruz; bazı yerlerde bir dereceye kadar, bazı yerlerdeyse diğer ülkelerle ortak bir ekip çalışmasının parçası oluyoruz. Nihayetinde, ara buluculuğun önemli olduğuna inanıyoruz" diye konuştu.
Fidan, bölgedeki sorunların sahiplenilerek çözüme kavuşturulması gerektiğini belirterek, Irak'ın iç savaş, işgal ve yaşanılan birçok olayın ardından son yıllarda Irak Başbakanı Sudani liderliğinde geliştiğini ve ilk kez altyapı sorunlarını ele alma fırsatı bulduğunu dile getirdi. Fidan, Irak'ın zengin kaynakları olduğunu ancak siyasal istikrarsızlık nedeniyle bu zenginlikten istifade etme şansını hiç bulamadıklarını vurgulayarak, bunun nihayet gerçekleştiğini ve Türkiye'nin bu tür gelişmeleri güçlü şekilde desteklediğini ifade etti. (DHA)
FOTOĞRAFLI