Türkiye Cumhuriyetinin kurulmasında en büyük katkı kan akıtarak can veren şehitlerimizdir.
Yurdun birçok yerinde Şehitlerimiz için unutulmamaları bakımından güzel anıtlar yapılmış.
Rize’de Şehitlikler var veya yöre halkı tarafından öyle biliniyor. Şehitliklerimiz belirten doğru dürüst belgemiz olmayınca anıtımızda yok maalesef.
Rizeli Osman Coşkun isimli emekli Tarih öğretmenimizin uzun bir araştırma sonucu yazdığı ‘’Kayıtlara Göre Seferberlik Şehitleri’’ isimli kitabını okuyunca dikkatimi çekti.
Kitabın 130.sahifesinde Rize Şehitlikleri yer almış. Bu Şehitlikler şunlar,
Rize-Taşlıdere(Askoroz) şehitliği, Rus bombardımanı sonucu Rize’de ölen askerler anısına olduğu bilinir.
Hemşin Ali Paşa Şehitliği-Hemşin ilçesi Yeniköy’dedir. Türbe olup halk arasında Şehit Paşa olarak anılmaktadır. Ruslarla savaşta Hopa dolaylarında şehitler anısınadır.
Hemşin-Gumdiyan(Kumdiyan)Şehitliği, Kantarlı Köyü civarındadır. Gumdiyan dağındadır. Bir gurup askerin bulunduğu yerdir. Halk tarafından kutsallık izafe edilir ve yaz aylarında ziyarete gidilir.
Fındıklı-Ortabayır Şehitliği. Yenişehitlik köyündedir. Ruslar tarafından öldürülen şehitlerin anısınadır. Bu Şehitlerin sayısının 250-300 civarında olduğu söylenmektedir.
Pazar Şehitliği-Pazarın eski adı Haku olan köyün adı günümüzde şehitliktir. Köyde bulunan Şehit mezarından dolayı köye Şehitlik adı verilmiştir.
Çayeli Şehitliği-Büyük köy beldesi yolu üzerinde bulunan şehitliktir. Rus savaşında ölen askerler anısınadır. Yakınında’’ Şehitler Çeşmesi’’ yazısı bulunan çeşme bulunmaktadır.
Çamlıhemşin meçhul Asker Şehitliği-Çamlıhemşin yolu üzerinde Fırtına deresi batısındadır. Rus harbinde köprüyü uçuran asker anısınadır. Kitabesinde’’1916 yılında yapılan 1.Cihan harbinde vatan savunması için kendi canlarını bu vatanın bölünmez bütünlüğü için şehit olmuşlardır’’ ibaresi yazılıdır.
İkizdere Varda Şehitliği- Güneyce köyü Irmak başı üstü mevkiindedir. Ruslarla çarpışma da ölen askerler anısınadır.
Yine İkizdere’nin Yediçukur Yaylası üzerinde’ ’Şehitler Tepesi’’,Manle Yaylasının Karataş mevkii civarında’ ’Şehitler Tepesi’ ’Ballıköy(Yukarı Anzer)’in ‘’Kurdun Suyu’’ yaylası civarında ‘’Şehitlik’’ adıyla anılan mekân ve mezarlar bulunmaktadır.
Rize’de yöre halkı tarafından yukarıda adı geçen yerlerde şehitlik olduğu kanısı çok geçerli. Devlet kaynakları ve arşivi yetkililer tarafından detaylı araştırılarak adı geçen yerlerde Şehitlere yakışır anıtlar ve kitabeler yapılmalıdır.
